Przeciwko nieobecności

Nikołaj Kynczew (1936–2007), bułgarski poeta i tłumacz. Studiował filologię bułgarską w Sofii, ale przerwał studia. Utrzymywał się z pracy literackiej. Od 1957 roku rozpoczął publikowanie własnych utworów poetyckich i przekładów poezji. Jest autorem wielu tomów poetyckich i przekładowych. W dorobku przekładowym przeważa poezja francuska i angielskojęzyczna, ale tłumaczył też poetów gruzińskich i polskich. Przekłady wyborów jego wierszy wydano w wielu krajach, w tym także w Polsce.

W tomie Przeciwko nieobecności zebrane zostały wszystkie moje publikowane przekłady wierszy Nikołaja Kynczewa, a także niepublikowane, z ostatnich lat jego życia. Są zatem reprezentatywne dla całej twórczości, której towarzyszyłem przekładami i przyjaźnią niemal od początku. Śledziłem, jak w coraz większym stopniu dąży do wypowiadania się językiem języka, sięgając do jego frazeologizmów, obiegowych wyrażeń, zagadkowych przedstawień, paradoksów, aby wobec gotowej metaforyczności, składającej się na „ujednolicony” obraz świata, wydobyć drogą przeciwstawienia się, swój obraz własny i własną w nim przestrzeń intelektualną, refleksyjną i emocjonalną. Zgodnie z przesłaniem, że poezja „może być wszystkim innym, ale i wypędzaniem złych duchów, którymi w tym wypadku są cierpienia”, a nasza obecność w świecie, to bliskość duchowa i poznawcza. Jej brak należy tłumaczyć tym, iż „tylko odległość jest przyczyną – nic poza tym”. Bywa, że mówi o swojej relacji ze światem: „Ja, tak bardzo samotny, że jeszcze chwila i będę wszechświatem”. Najczęściej jednak próbuje rozwikłać jego zagadki, zadając pytania w rodzaju: „Bo jeśli bocian jedną nogą jest w błocie, to gdzie jest drugą?”. Towarzyszy mu też przekonanie, że powinnością poety jest takie działanie, aby po każdym dramacie, jak po burzy, na czystym niebie zaświeciło słońce. Źródłem emocji w tej poezji są przemyślenia, obnażone paradoksy w języku, którym opisujemy świat. Niemałą rolę odgrywa w tym kształt wyobraźni poetyckiej – agresywnej, ironicznej, pseudonaiwnej, wydobywającej z mowy wielorakie znaczenia i zagęszczającej je w zwartej i pełnej napięć strukturze języka poetyckiego, mającego magiczną moc, potrzebną do ukazania świata, prawd o nim i o nas, poprzez prawdę poety.